CTET Sanskrit Pedagogy Previous Year Question: शिक्षण के क्षेत्र में अपना करियर बनाने के लिए सीटेट परीक्षा में सम्मिलित होना अनिवार्य है क्योंकि इसे परीक्षा के माध्यम से आगामी शिक्षक भर्ती परीक्षा में अभ्यर्थी अपना आवेदन देने के पात्र होते हैं। सीबीएसई द्वारा प्रतिवर्ष आयोजित की जाने वाली केंद्रीय शिक्षक पात्रता परीक्षा इस वर्ष दिसंबर माह में आयोजित की जानी है जिसके लिए आवेदन की प्रक्रिया भी इसी माह की 31 तारीख से शुरू हो रही है जो कि 24 नवंबर तक चलेगी। सीटेट परीक्षा में सम्मिलित होने जा रहे अभ्यर्थियों के लिए यह जरूरी है कि वह परीक्षा में अच्छे अंकों के साथ सफलता प्राप्त करें, इस आर्टिकल में हमने सीटेट परीक्षा की तैयारी कर रहे अभ्यर्थियों के लिए विगत वर्ष 2021 में पूछे गए संस्कृत पेडगॉजी के प्रश्न सांझा किए हैं, जिनमें से कुछ प्रश्न इस वर्ष की परीक्षा में भी पूछे जा सकते हैं अतः अभ्यर्थी इन सवालों को एक बार अवश्य पढ़ें।
पिछले वर्षों में संस्कृत पेडगॉजी से पूछे गए सवालों को हल कर, जाने! तैयारी का स्तर—Sanskrit pedagogy previous year question and answer for CTET exam 2022
1. लेखनस्य प्रक्रिया- उपागमस्य (Process approach) लक्ष्यम् अस्ति
(1) केवलं प्रक्रियायाम्
(2) केवल परिणामे
(3) उभयं प्रक्रियायां परिणामे च
(4) सुन्दरहस्ताक्षरप्रयोगे
Ans- 3
2.व्यापकं वाचनम् (extensive reading) अधोलिखितेषु केन सह सम्बद्धं नास्ति
(1) एतेन पठनस्य अधिकम् आनन्दः लभ्यते ।
(2) एतेन सूक्ष्मविषयाणां पठनं भवति येन गभीरः बोधः भवति
(3) एतेन भाषाधिगमस्य वृद्धिः भवति ।
(4) एतत् पाठस्य सामान्यबोधार्थम् अस्ति
Ans- 2
3. कुशलं पठनं नास्ति
(1) संरचनात्मकम् (Constructive)
(2)कल्पनात्मकम् (Imaginative)
(3) प्रगतिशीलम् (Progressive)
(4)सुचिन्तितम् (Deliberate)
Ans- 4
4.भाषायाः पाठ्यक्रमे साहित्यस्य सन्निवेशे अधोलिखितेषु कस्य महत्त्वं नास्ति
(1) एतत् केवलं श्रवणसम्भाषणकौशलेपोषयति ।
(2) एतत् विश्वसनीयसामग्री (authentic material) अस्ति ।
(3) एतत् अन्येषां संस्कृतिं ज्ञातुं छात्राणां साहाय्यं करोति
(4) व्यक्तिगतां प्रतिक्रियां दातुम् एतत् छात्रान् प्रोत्साहयति
Ans-1
5. राष्ट्रियपाठ्यचर्या 2005 इत्यस्य मार्गनिर्देशक्तत्वेषु अधोलिखितेषु कस्य समावेश
(1) ज्ञानस्य विद्यालयाद् बहिः जीवनेन सह सम्बन्धस्थापनम् ।
(2) कण्ठस्थीकरण-पद्धतेः अधिगमस्य पृथक्करणम्
(3)पाठ्यक्रमःपाठ्यपुस्तककेन्द्रितं स्यात् ।
(4) परीक्षाणां तन्यतास्थापनम् तथा च कक्षाजीवने तासां समाकलनम्
Ans- 3
6.छात्राणां लेखनस्य आकलनं मुख्यतया ध्यानं ददाति –
(1) शुद्धवर्तन्यां व्याकरणे च
(2) विचाराणाम् अभिव्यक्तौ
(3) शब्दसीमानिर्धारणे
(4) लेखनसमये रूढिप्रयोगाणां लोकोक्तीनां च प्रयोगे
Ans- 2
7. अधस्तनेषु का उक्तिः समीचीना अस्ति?
(1) विरामचिह्नानि वाक्यार्थबोधे साहायं कुर्वन्ति
(2) वाक्यार्थबोधे विरामचिह्नानां कोऽपि प्रभावः नास्ति ।
(3) पाठस्य सौन्दर्यवृद्धौ विरामचिह्नानां साहाय्यं भवति ।
(4) पाठस्य पठनसमये विरामचिह्नानि प्रवाहे बाधाम् उत्पादयन्ति ।
Ans- 1
8. येन वस्तुस्थितेः शब्देन चित्रणं क्रियते यथा – किम् अभवत्कदा अभवत् कुत्र अभवत् कार्यकलापस्य उद्दीपनं किम् आसीत् तथा च कार्यस्य अन्तः कथम् अभवत् इत्यादि तद् अस्ति?
(1) परियोजनाकार्यम् (Project work)
(2) आवण्टनम् (Assignment )
(3) उपाख्यानात्मकम् (Anecdotal record) अभिलेखनम्
(4) परिमापनदण्डः (Rating Scale)
Ans- 3
9. सरलवाक्यैः एव भाषायाः शिक्षणस्य आरम्भः भवति न तु ध्वनीनां तेषां समष्ट्या वा शिक्षणेन एवं कथनं द्योतयति यत्
(1) सम्पूर्ण वाक्यानाम् विचारविनिमयः आधारेण भवति।
(2) भाषायाः अधिग्रहणे उच्चारणस्य किमपि स्थानं नास्ति
(3) व्याकरणस्य उच्चारणस्य भाषाधिगमे समानं स्थानम् अस्ति
(4) विचारविनिमयस्य कृते व्याकरणं प्रमुखः आधारः अस्ति
Ans- 1
10.बायगोत्स्कीमहोदयस्यपृष्ठात्रय परिकल्पना (Scaffolding Hypothesis) नुसारं शिक्षकः भाषायाः छात्रेभ्यः युग्मेन समूहेन वा कार्यं कर्तुम् अवसरं दद्यात् यतः
(1) एतेन कार्यस्य प्रबन्धने शिक्षकस्य सहायता भवति ।
(2) छात्राणां परस्परं वार्तालापेन शिक्षकस्य विश्रामः भवति ।
(3) सामाजिक भावस्य आदानप्रदानं महत्त्वपूर्ण माध्यमं भवति येन अधिगमः भवति ।
(4) एवंविधं सामाजिकादानप्रदानं छात्रान् भाषाधिगमात् पथभ्रष्टान् करोति ।
Ans- 3
11. छात्राः भाषायां किं कुर्वन्ति इति दर्शयितुम् अधस्तनेषु किं श्रेष्ठं प्रमाणं स्यात्
(1) परीक्षायाः अङ्काः
(2)छात्रैः लिखिताः कविताः परिच्छेदाश्च
(3) राष्ट्रियपाठ्यचर्या पाठ्यक्रमश्च
(4) भाषालक्ष्याणि उद्देश्यानि च
Ans- 2
12. सप्तमकक्षायाः शिक्षकः चाक्षुषविद्यार्थिनां (Visual Learners) कृते यूट्यूब इत्यतः दृश्यश्रव्यसामग्रीणाम् श्राविकविद्यार्थिनां (uditory learners) कृते ध्वनिमुद्रितसामग्रीणाम् तथा च गतिसंवेदनशील (Kinesthetic) विद्यार्थिनां कृते आदानप्रदानात्मकक्रीडानाम् (nteractive) उपयोग करोति । एवं सर्व Multimedia इत्यस्य शिक्षक: उपयोगं करोति
(1) छात्राणां व्यक्तिगतानां भाषिकवैषम्याणां समावेशनार्थम्
(2) वैयक्तिकानाम् अधिगमशैलीनाम् समावेशनार्थम्
(3) वैयक्तिकानाम् अधिगमदुर्बलतानाम् समावेशनार्थम् ।
(4)वैयक्तिकानाम् विश्वसनीयसामग्रीणांसमावेशनार्थम् ।
Ans- 2
13. मौनवाचनेन विद्यार्थी अधोलिखितेषु कस्य सर्वतो न्यूनम् अधिग्रहणं कुर्यात्
(1) शब्दानाम्
(2) व्याकरणस्य
(3) सम्भाषणकौशलस्य
(4) पठन कौशलस्य
Ans- 3
14. गभीरं श्रवणं (intensive learning) नामश्रवणम् –
(1) ध्यानेन सह
(2) धैर्येण सह
(3) अनुशासनेन सह
(4) असहिष्णुतया सह
Ans- 1
15. ज्ञानवादिनाम् अवधारणानुसारं Cognitivists Perspective) भाषाशिक्षकस्य दृष्ट्या बालानां त्रुटयः सन्ति
(1) अधिगमे बाघकरूपेण
(2) अधिगमस्य अङ्गरूपेण येन चिन्तने अन्तर्दृष्टि लभ्यते
(3) तत्क्षणे एव ताः निवारणीयाः भवन्ति येन तासां पुनरावृत्तिः न भवेत्
(4) तेषाम् अनवधानकारणात् यस्य निराकरणं शीघ्रतया करणयीयम् भवति
Ans- 2
Read More:
यहां हमने आगामी सीटेट परीक्षा के लिए (CTET Sanskrit Pedagogy Previous Year Question) ‘संस्कृत व्याकरण’ के महत्वपूर्ण सवालों का अध्ययन किया. CTET सहित सभी TET परीक्षाओ की ऐसी ही अन्य महत्वपूर्ण जानकारी प्राप्त करने के लिए आप हमारे टेलेग्राम चैनल के सदस्य जरूर बने। आप CTET परीक्षा से संबन्धित किसी भी जानकारी के लिए नीचे कमेंट करके अपने प्रश्न पूछ सकते है।
| Follow Facebook – Click Here |
| Join us on Telegram – Click Here |
| Follow us on Twitter – Click Here |